سینمای ایراننقد فیلم

ماهی و گربه

پوستر ماهی و گربه
پوستر ماهی و گربه

عوامل فیلم

نویسنده و کارگردان ماهی و گربه : شهرام مکری
بازیگران : بابک کریمی ،سعید ابراهیمی‌فر ،سیاوش چراغی‌پور، محمد برهمنی ، عبد آبست ، فراز مدیری ،پدرام شریفی ، ارنواز صفری، ندا جبرائیلی ، میلاد رحیمی ، پریناز طیب ، علیرضا عیسی‌پور ، آیناز آذرهوش ، سمانه وفایی ، محمدرضا مالکی ، نازنین بابایی

خلاصه داستان

ماهی و گربه داستان چند دانشجوی دختر و پسر است که  برای شرکت در جشن بادبادک بازی به شمال کشور رفته‌اند. در همسایگی کمپ کوچک آنها کلبه-رستورانی قرار دارد که سه مرد ساکن آن هستند. رستوران به گوشت احتیاج دارد و جز این جوان‌ها شکاری در آن اطراف نیست.

قصه ماهی و گربه بر اساس یک ماجرای واقعی نوشته شده است. در سال ۱۳۷۷ خبری در رسانه‌ها منتشر شد مبنی بر این‌که رستورانی بین راهی گوشت چرخ‌کرده انسان را می‌پخته است.

نقد فیلم ماهی و گربه

پلان سکانس یکی از تکنیک های کارگردانی ست که برخی فیلمسازان برای به رخ کشیدن هنر خود سراغ آن می روند. در  پلان سکانس ها  بدون قطع فیلمبرداری تمام سکانس ضبط می شود. سکانس پلان ها به دلیل طولانی بودن فاصله ی میان دو کات بیننده را خسته می کنند و اغلب کارگردان ها از آن بهره نمی برند و یا در جایی که واقعا به فیلم کمک می کند از آن استفاده می کنند. در کارگردان های عصر حاضر مارتین اسکورسیزی را استاد پلان سکانس می دانند . سکانس پایانی فیلم راننده تاکسی از نمونه های قابل توجه استفاده از این هنر است. اما گاهی این پلان سکانس ها آن قدر طولانی می شود که تمام طول فیلم را در بر می گیرد. زمانی که دوربین ها توانایی ضبط بیش از 8 دفییقه فیلم را نداشت آلفرد هیچکاک با ساختن فیلم طناب برای اولین بار استفاده  از این تنیک برای ضبط یک فیلم کامل را آزمود. او در طناب فقط 10 کات زد که آن هم با یک مهندسی دقیق ، یا با کمک فید در زمینه های تیره و یا با کات بر سر ستون ها ت انجام گرفت به طوری که بیننده متوجه آن نشود. خود او بعدها در مصاحبه هایش اظهار کرد که این کار صرفا ارزش یک تجربه را داراست و زمانی که امکان استفاده مناسب از تدوین برای روایت بهتر اثر وجود دارد دلیلی برای این ساخت پلان سکانس وجود ندارد.

مشهورترین فیلم تک برداشتی متعلق به سینمای روسیه است که به موضوع آیین های سنتی و جشن های روسیه می پردازد . فیلمی پرتحرک  و با نشاط که وجود حرکات موزون و ساز آواز از ملال آوری آن کاسته است. هماهنگی فوق العاده میان گروه بازیگران و فیلکبرداری پویای آن این اثر را جاودانه کرده است.

ماهی و گربه اولین تجربه سینمای ایران برای ساخت فیلمی تک برداشتی ست که با تمرین یک ماهه ی گروه بازیگران و عوامل آن حاصل شده است. مکری کارگردان اثر در مصاحبه ای عنوان کرده است که هدف من از ساخت این کار ایجاد شکست در زمان در کاری تک برداشتی و ساختن پرسپکتیو در زمان است !!! . مکری تلاش زیادی برای روایت مدور داستان در اثر کرده  و در این زمینه موفق بوده است . راکورد حرکات بازیگران حفظ شده و به دلیل فیلمبرداری در هوای ابری شمال تغییر زاویه تابش نور برای آن ها مشکلی ایجاد نکرده است.  با اغماض می توان گفت بازی ها یک دست و باورپذیر ارائه شده اند . دوربین که مهمترین رکن برای ساخت آثاری این چنینی است در ابتدای کار محتاطانه حرکت می کند و این روند تا پایان تیتراژ اولیه ادامه می یابد ولی در ادامه  با تسلط و احاطه فیلمبردار بر دوربینش این مشکل از فیلم رخت بر می بندد. حال که بحث بر سر فرم ماهی و گربه است می بایست به ضعف موسیقی متن هم اشاره کنیم. موسیقی با حس لحظه ای در فیلم همراه نیست و بیشتر  بیننده  را برای صحنه های پیش رو آماده می کند و گاهی هم آزاردهنده می شود.علاوه بر این فلسفه موسیقی تیتراژ پایانی برای نگارنده مشخص نیست . امیدواریم برای خود کارگردان مشخص بوده باشد.

ماهی و گربه فیلم خلاقانه ای است که  پیرنگ مناسب داستانی ندارد. اتفاقات منطقی و معقول پیش نمی روند و فقط قرار است خود را به پایان بندی نهایی برسانند . نمونه ای از این رفتارها را می توان در صحنه های بستن شیر فلکه به کمک پروانه مشاهده کرد . نه علت همرایی او با بابک قابل درک است نه بازگشتش میان دوستانش. به تعبیر ساده تر ،  مکری همه چیز  را در کنار هم قرار داده که یک پلان سکانس بسازد نه یک فیلم. این موضوع را می توان بزرگترین مشکل اثر دانست . مشکل دیگر فیلم زمان طولانی آن است . ماجرای پدر کامبیز یا لادن هیچ نقشی در قصه ندارند و گویا صرفا برای افزایش مدت زمان ماهی و گربه در نظر گرفته شده است.
در مجموع تلاش مکری برای ساخت آثاری بدیع و خلق تجربیاتی جدید قابل تمجید است اما ماهی و گربه صرفا تجربه ای فرمی محسوب می شود که در انتها در باره ی آن فقط می توان گفت ” جالب بود” و بس. به تعبیر شهید آوینی در آینه جادو; فیلم ، نه آرد (محتوا) است و نه آب (فرم) بلکه حلوایی است که ماهیتی جدید پیدا کرده است و نمی توان آن را صرفا محتوا یا فرم دانست.

برای مطالعه سایر نقد فیلم های سینمای ایران روی لینک کلیک کنید.

 

 

امتیاز کاربران: 4.2 ( 1 رای)

محمد حسین قلی‌پور

نويسنده سينمايى موسس و سردبير "اى من" موسس و سردبير سايت "Filmovies"

نوشته های مشابه

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد.

شش + 2 =

دکمه بازگشت به بالا