جشنواره سی و ششمسینمای ایراننقد فیلم
موضوعات داغ

نقد مغزهای کوچک زنگ زده

مغزهای کوچک زنگ زده

پوستر مغزهای کوچک زنگ زده
پوستر مغزهای کوچک زنگ زده

عوامل فیلم

نویسنده و کارگردان مغزهای کوچک زنگ زده : هومن سیدی

بازیگران : نوید محمدزاده، فرهاد اصلانی، فرید سجادی حسینی، مرجان اتفاقیان، نوید پورفرج، نازنین بیاتی

خلاصه فیلم

“مغزهای کوچک زنگ زده” داستان یک باند مواد مخدر در حلبی آبادهای تهران است که از قضا ماءمن و پناهگاه کودکان بی سرپرست و جوانان بیکار حاشیه شهر است که متلاشی شدن آن، بحرانی جدی در خانواده شاهین (با بازی نوید محمدزاده) ایجاد میکند.

نقد فیلم

” مغزهای کوچک زنگ زده ” همچون دیگر آثار هومن سیدی راوی فضای غیر معمول و سیاه قشر خاصی از جامعه است که در فضایی پر تنش و خشن میگذرد. فضاهایی که از حیث بزه خیز بودن میتواند بستر دراماتیک بسیاری از اتفاقات باشد.

چه اینکه در این فیلم شاهد انواع و اقسام اتفاقات نیز هستیم که هرکدام میتواند به تنهایی موضوع یک فیلم باشند اما در قالب داستانی یکپارچه مطرح شده اند و درواقع میتوان گفت داستان با جزئیات خاصش توانسته گلیم خود را از آب بیرون بکشد.

” مغزهای کوچک زنگ زده ” ملغمه ای است از اتفاقات دراماتیک در بستری ناآشنا برای مخاطب ایرانی اما جذاب و محتمل. موضوعاتی چون یک انسان نه چندان نرمال و دارای مشکلات روانی تربیتی به نام شاهین (با بازی نوید محمدزاده) و دو برادر به معنای واقعی لات و لوتش بنام شهروز و شکور (با بازی فرهاد اصلانی) که انواع و اقسام خلاف را انجام میدهند و رابطه ی آنها در بین هم که در نهایت به درگیری با یکدیگر در زندان میکشد و سرنوشت معلومی هم ندارد. موضوع دیگر ارتباطات خواهر این سه کاراکتر و مناسباتی که در فضای محله و کسب و کارشان برایشان ایجاد میشود و موضوعات پیرامون آن است. از طرفی بحث بچه های بی سرپرستی که توسط شکور (با بازی فرهاد اصلانی) بزرگ میشوند و به باند مواد مخدر منتقل میشوند. و همه ی اینها در نقاطی به یکدیگر میرسند و به هم گره میخورند.

بدون شک فرم در آخرین اثر سیدی شکل اوریجینالی ندارد و میتوان نمونه هایی از این فضاسازی و میزانسن حاکم بر آن را در سینمای امریکای جنوبی و یا موج نو کره دید اما به هر روی این اتفاق مانع از قابل توجه بودن فرم آن و بداعتش حداقل در سینمای ایران نمیشود. به نوعی میتوان انتخاب چنین فرم و میزانسنی را در راستای روایت دانست. روایتی که متریال داستانی چندانی از حیث اتفاقات ندارد اما برای نشان داد روابط بین افراد که موجب میشود شخصیت پردازی تکمیل گردد، تلاش میکند و بحران های موجود در خرده روایت هایش را نیز آنقدر جذاب و پر تنش ارائه میکند که تعلیق حاصل از آن کاملا بیننده را درگیر میکند اما غالبا با اعمالی خشونت بار به پایان میرسد.

“مغزهای کوچک زنگ زده” یک اثر متعلق به سینمای پست مدرن است. سینمایی که المان های خاص خود را دارد و از قواعد خاصی طبعیت نمیکند. موقعیت محور است و این موقعیت است که تصمیم میگیرد هر کاراکتری را به چه سمت و سویی بکشد.

محله های حلبی آباد با تمام کوچه های تنگ و نرده کشی شده و کثیفش، با تمام خاک ها و چرکی های موجود در فضایش به وجود آورنده ی بسیاری از موقعیت ها است که گاهی منطق روایی فیلم در داستان را هم هدایت میکند.

فیلم سیدی داستان چندان قابل توجهی ندارد. این بدین معناست که هویت داستانی پیرامون یک شخصیت از نقطه ای شروع نمیشود و با سیر تحولش تا نقطه ای ادامه نمیابد. بلکه تحول و تطابق انسان ها با شرایط موجود را مورد بررسی قرا میدهد.

کاراکتر اصلی مغزهای کوچک زنگ زده حلبی آباد و باند مواد مخدر و محله ی آنجا با تمام فراز و فرودهایش است. تمام کاراکترهای فیلم در پایان فیلم سرنوشتی متفاوت از آنچه در ابتدای فیلم درگیر آن بودند را خواهند داشت. نام فیلم نیز این تمامیت را نشان میدهد و چیزی مخصوص برای یک کاراکتر ندارد. البته که فیلم از سوی شاهین (نوید محمدزاده) به عنوان شخصیت محوری داستان روایت میشود و به نوعی تمام مناسبات با نقش کلیدی او در روایت به نقطه گذاری نزدیک میشود.

نوید محمدزاده در این فیلم حضور متفاوت در نقشی داشته که پیش از این تکه هایی از آن را در نقش های گذشته اش تمرین کرده و چنین کاراکتر جذابی را نه از حیث ظرفیت داستانی بلکه با اتکا به بازی اش ساخته است. درواقع خلق چنین کاراکتری با تمام ریزه کاری های فنی اش از جمله تیک های عصبی، مدل راه رفتن، شیوه صحبت کردن، منحصر به فردی میمیک در واکنش به احساس های متنوع، کاری است که فیلمنامه برای آن کار عمده ای نکرده و مدیون خود بازیگر است. به نوعی میتوان گفت این نقش برای کاراکتری که نوید محمدزاده خلق کرده کوچک است و شاهین مغزهای کوچک زنگ زده ظرفیت های بسیار بالاتر نمایشی دارد که قصه به آن نپرداخته و به عنوان یک بیننده برایم بسیار جذاب است که این شخصیت را در ادامه ی ماجرا و جنگیدنش برای رسیدن به سردستگی یک باند مواد مخدر و ریاستش را پی بگیرم.

بازی دیگر بازیگران مغزهای کوچک زنگ زده نیز بسیار قابل توجه است.خواهر شاهین (با بازی مرجان اتفاقیان) نیز از پس نقشی که به او محول شده به خوبی برمیاید. دوست صمیمی شاهین (با بازی نوید پورفرج) نیز کاراکتری کاملا دقیق و مطابق با آنچه باید باشد خلق میکند که بامزگی ها و بچه بازی های خاص این کاراکتر را خوب اجرا میکند. فرهاد اصلانی در جای خودش و با استانداردهای همیشگی ظاهر میشود و اصولا این جمع به همراه پدر و مادر باری به هر جهتشان همه جوره بهم می آیند و حس یک خانواده با ویژگی های فیلم از جمله خشونت فراوان را به بیننده منتقل میکنند.

فارغ از اینکه خشونت نه چندان مورد پسند مدیریت فرهنگی جامعه در مغزهای کوچک زنگ زده میتواند کارکرد مثبت یا منفی ای داشته باشد باید گفت ساختار قابل قبولی را ایجاد کرده و بیننده را در مواجهه با فیلم به نوعی مسحور میکند.

در پایان میتوان گفت مرز بین واقعیت و تصویر کردن آن توسط کارگردان مرزی است که باید با فضاسازی قابل قبول برای ذهن مخاطب پر شود. چه اینکه ممکن است در جهان پدیده هایی وجود داشته باشد که حتی مستند کردن آن غیر قابل باور باشد چه برسد به ساخت یک فیلم داستانی از آن . ” مغزهای کوچک زنگ زده ” توانسته این کار را با فضاسازی عالی و طراحی صحنه خوب و قابل تحسینش و بازی روان بازیگرانش به خوبی انجام دهد.

برای مطالعه سایر نقد فیلم های جشنواره فیلم فجر روی لینک کلیک کنید.

امتیاز کاربران: 3.88 ( 13 رای)

علی منصوری

نويسنده و منتقد سينمايى

نوشته های مشابه

6 دیدگاه

  1. آقایون و خانومایی که از مجلس خصوصی در ایران یواشکی فیلم میگیرید و بعد پخش میکنید واقعا دارید جنایت میکنید، مخصوصا فیلم های +18 ایران، ما فرهنگمون با کشورهای دیگر فرق میکنه و یه فیلم میتونه بنیاد یه خانواده را بپاشونه و یه دختر را به کام مرگ یا فرار از خانه بدهد و شماهایی که دانسته اینکار رو میکنید زندگی خوبی هم در آینده تجربه نمی کنید و مطمئن باشید هر دستی دادید پس میگیرید_ از نظر شما، فیلم پخش کردن یا فیلم برداری مخفیانه، یه شوخی و بازی است ولی پشت ماجرا، قتل یه دختر را دارید آماده میکنید_ چرا برای یک شخصی که به شما اعتماد میکنه سریع دوربین مخفی کار میزارید؟ به قول یه خانم در یکی از این فیلم ها، به طرف مقابلش میگفت:میخوای بری به دوستات نشون بدی و پوز بدی؟؟؟ چرا شماها فرهنگ یه گوشی را ندارید و سریع منتظرید که یه فیلم از یه دختر گیر بیارید و تمام!!! من روی سخنم با این نوع از افراد است که رحم و مروت ندارند و اینم بدونید که:فیلم برداری آشکارا، زمین تا آسمان فرق میکنه با فیلم برداری مخفی که طرف روحش هم خبردار نیست.

  2. اشتباه اصلی فیلم گرفتن نیست…اشتباه اصلی بی حیایی هست که باعث میشه فیلم دختره در بیاد

    1. (مجید)نهایت خشونت و بی رحمی تو کامنت تو نمایان شده.تمام چیزی که فیلم سعی کرد اصلاح کنه رو از بین بردی.

  3. در واقع فیلم تلاش داره طرز فکرها و فرهنگِ افرادی مثل مجید رو به تصویر بکشه که شور بختانه در کشورمون خیلی گسترده ست…

  4. مشکل اینجاست که آدمایی ( بهتره بگیم حیوونایی) مثل مجید رو با آدمای باغیرت که با ناموسشون مثل گل رفتار می کنند نه برده، یکی می کنی
    ببین تفاوت ره کز کجاست تا به کجا…

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد.

10 + 20 =

دکمه بازگشت به بالا