مرگ ماهی

عوامل فیلم

کارگردان مرگ ماهی : سید روح ‌الله حجازی
نویسنده: سید روح ‌الله حجازی
بازیگران: نیکی کریمی، علی مصفا، طناز طباطبایی، بابک حمیدیان، ریما رامین‏فر، سحر دولت‌شاهی، بابک کریمی، بهرنگ علوی، حسام محمودی، پانته‏آ بهرام

خلاصه داستان

مادری در روزهای پایانی عمر خود، به خدمتکارش سفارش می‌کند، پس از مرگ تا سه روز، جنازه‌اش را در خانه نگه دارند و فقط فرزندانش بر بالین او حاضر شوند. پس از مرگ او، درگیری فرزندانش بر سر نحوه‌ی تدفین وی ، مشکلات قبلی آن‌ها را  با هم تشدید می‌کند تا وصیت مادر به حاشیه رانده شود.

نقد فیلم مرگ ماهی

از همان آغاز تیتراژ که عوامل فیلم به بیننده معرفی می‌شوند، مشخص است که با فیلم  حرفه‌ای سر و کار داریم که به طور حتم، در ساخت مشکل جدی نخواهد داشت. گریم مهرداد میرکیانی، تصویر محمود کلاری و تدوین هایده صفی یاری و سپیده عبدالوهاب، به انضمام نام‌های مطرح در عرصه بازیگری، گروهی است که حجازی برای ساخت “مرگ ماهی” گرد آورده است. تجربه‌ی چند ساله‌ی -پس از جدایی نادر از سیمین- نشان می‌دهد این گروه از عوامل، بهترین گزینه‌های ممکن برای ساخت آثاری هستند که داستانشان کم رویداد است و با لوکیشن‌های محدود و در محیط‌های بسته فیلمبرداری می‌شوند. “مرگ ماهی” نسخه‌ای به روز شده از فیلم “مادر” علی حاتمی است  که حجازی سعی دارد روابط انسانی میان اعضای خانواده را جایگزین قصه‌گویی آن کند. بر خلاف آرامش درونی فیلم حاتمی -که می‌توان آن را ناشی از زندگی ساده‌تر مردم ِآن روزگار دانست-“مرگ ماهی” مانند زندگی امروز همه‌ی ما، بسیار پر تنش است. شخصیت‌ها از ابزار آسایش بهره‌مندند و از آرامش محروم. بهرام، فرهاد، رامین، تهمینه در زندگی‌های خود انسان‌های موفقی هستند؛ اما برای عزیزانشان مایه عذاب. به عبارتی آن‌ها موفق‌اند، نه ارزشمند! به طور کلی می‌توان گفت حجازی استفاده‌ی خوبی از پیش زمینه‌ی ذهنی بینندگان از فیلم “مادر” کرده است  و توانسته در نمایش اختلاف سبک زندگی مردم نسبت به گذشته، آگاهانه و موفق عمل کند.
بازی‌های فیلم دلچسب و صمیمی است؛ به ویژه بازیگران نقش فرهاد و بهروز که کمتر از سایرین شناخته شده‌اند. این جشنواره را می‌توان جشنواره‌ی به روز استعدادهای نوین بازیگری دانست. بازی گرفتن‌ها و به طور کلی فن کارگردانی حجازی نسبت به اثر قبلی‌اش، پیشرفت قابل ملاحظه‌ای داشته است. درک بیشتر او از تصویر سبب شده، نیش و کنایه‌های همیشگی‌اش در لفافه و کنایه‌های دراماتیک ارائه شوند نه در دیالوگ‌هایی نوجوان‌پسند. با وجود تمام نقاط قوت ذکر شده، “مرگ ماهی” نمی‌تواند سطح خود را از یک فیلم متوسط، فراتر ببرد که علت آن را می‌توان در تم داستان جست. هر چند موضوع انتخاب شده توسط حجازی، گریزهای زیادی برای بیان مسائل فرامتنیِ او فراهم آورده است؛ اما دستمالی شدن چندین و چندباره‌ی آن توسط سایرین، رمق آن را گرفته است. موضوع و داستان، بیش از اندازه تکراری است و بیننده نمونه‌های شبیه به آن را در ذهن، کم ندارد. با توجه به قاب‌ها و دیالوگ‌های در طول فیلم ، امکان تغییر مسیر داستان برای کارگردان وجود داشت تا از این طریق اثرش را از دام کلیشه‌ای شدن برهاند؛ اما چنین اتفاقی روی نمی‌دهد و کار بدون تأثیر چندانی بر بیننده، به اتمام می‌رسد. اگر چه پرداخت بیشتر روی یکی از شخصیت‌ها و تبدیل آن به قهرمان اصلی فیلم می‌توانست بخشی از این مشکل را جبران کند. در مجموع می‌توان “مرگ ماهی” را اثری خوش ساخت دانست که با وجود تعلیق اولیه‌ی قابل ملاحظه‌اش، رفته رفته از کشش داستان آن کاسته می‌شود و در نقطه‌ای که می‌بایست تم اصلی آغاز شود، به پایان می‌رسد. 

ویرایش متن: چیستا حاجیان

این نقد فیلم بر اساس نسخه نمایش داده شده در سی و سومین جشنواره فیلم فجر نوشته شده است.