یادداشت

بابلسبرگ رویای ژرمن ها

استودیوی سینمایی بابلسبرگ یکی از قدیمی‌ترین استودیوهای فیلمبرداری در کشور آلمان است که با گذشت ۱۰۳ سال از عمرش خاطرات زیادی از سینمای جهان را با خود همراه دارد.

استودیوی سینمایی بابلسبرگ یکی از قدیمی‌ترین استودیوهای فیلمبرداری در کشور آلمان است که بیرون از شهر برلین در پوتسدام کنار رود هافل واقع شده است. این استودیو محل فیلمبرداری فیلم‌های وس اندرسن، کوئنتین تارانتینو، آلفرد هیچکاک و… بوده و اولین فیلم ناطق اروپا نیز در بابلسبرگ فیلمبرداری شده است.

زمانی آلفرد هیچکاک درباره این استودیو گفته بود: هر چیزی که درباره فیلمسازی یاد گرفتم در بابلسبرگ بود.» هیچکاک از این استودیوی فیلمبرداری در آلمان حرف می زد که در روزگاران قدیم میزبان فریتز لانگ، مارلنه دیتریش و وزیر تبلیغات آلمان نازی یوزف گوبلس بوده است.

9

اگر بخواهیم نگاهی اجمالی به آثاری که در این استودیو فیلمبرداری شده اند داشته باشیم به نام های مشهوری در تاریخ سینما برمی‌خوریم: «متروپلیس» ساخته فریتز لانگ، «فرشته آبی» ساخته یوزف فن اشترنبرگ، «لعنتی های بی آبرو» ساخته کوئنتین تارانتینو یا «هتل بزرگ بوداپست» ساخته وس اندرسن که سال ۲۰۱۴ نامزد دریافت اسکار شد.

10

استودیو بابلسبرگ از زمان تاسیس اش در سال ۱۹۱۲ تحت سیستم های سیاسی گوناگون و رژیم های مختلف اداره شده است مثلا در دوران جنگ جهانی دوم فیلم های تبلیغاتی برای آلمان نازی تولید می کرد مانند «پیروزی اراده» ساخته لنی ریفنشتنال و بعدها به محلی برای «DEFA» -استودیوی دولتی جمهوری دموکراتیک آلمان سابق- تبدیل شد.

سرآغاز

جولز گرونباوم -پدر سینمای آلمان- در سال ۱۸۹۹ کمپانی دویچه بیواسکوپ را تاسیس کرده بود. کمپانی دویچه بیواسکوپ یک کمپانی مستقل فیلمسازی بود که در سال ۱۹۰۲ از قیصر ویلهلم دوم نیز فیلم ساخته بود. این کمپانی از آمریکا و فرانسه فیلم وارد می کرد و حتی تجهیزات فیلمبرداری می ساخت.

8

دویچه بیواسکوپ در سال ۱۹۱۱ یک استودیو  را در منطقه «نیو بابلسبرگ» و بر ویرانه کارخانه گل سازی مصنوعی قدیمی ساخت. گرونباوم بعد از تاسیس استودیودی جدید در نیوبابلسبرگ و رونق گرفتن کسب و کارش با کارل موریتس شاوزنر، شیمی‌دان که از سال ۱۸۹۶ مشغول تولید نگاتیو فیلم در کمپانی رانتگن فوتوگرافی در شهر فرانکفورت بود، قرارداد بست. بدین ترتیب اولین بار در تاریخ سینمای آلمان جولز گرونبام بود که در منطقه بابلسبرگ استودیو ساخت.

5

گرونباوم همچنین یک دوربین فیلمبرداری از شهر آمستردام تهیه و یک مسئول دوربین به نام جرج فرکل استخدام کرد که فرکل همراه با مارتین کوپ تا سال ۱۹۱۲ برای این کمپانی کار می‌کردند.

نخستین فیلمی که در بابلسبرگ فیلمبرداری شد «رقص مرگ» ساخته اوربن گد اهل دانمارک بود که ماه فوریه سال ۱۹۱۲ نمایش داده شد.

3

در سال ۱۹۲۶ کمپانی یونیورسوم فیلم آ.گ (UFA)- که با ادغام چند کمپانی بنیان گذاری شده بود- یک استودیوی بزرگ در بابلسبرگ ساخت که امروزه به تالار مارلنه دیتریش شهرت دارد. هدف از ساختن این استودیو فیلمبرداری بخش اعظمی از «متروپلیس» ساخته فریتزلانگ در آنجا بود.

نخستین ساند استیج استودیوی سینمای بابسلبرگ در سال ۱۹۲۹ ساخته شد. ملودی قلب (Melodie des Herzens) نخستین فیلم ناطق آلمان در بابلسبرگ به تولید رسید.

خلال سال های ۱۹۳۳ تا ۱۹۴۵ حدود ۱۰۰۰ فیلم تحت مدیریت یوزف گوبلس وزیر تبلیغات آلمان نازی در این استودیو فیلمبرداری شد.

2

پس از فروپاشی دیوار برلین و الحاق دو آلمان گروه رسانه ای فرانسوی «ویواندی» استودیو بابلسبرگ را خرید و بعدها (در سال ۲۰۰۴) به کریستف فیسر و کارل وبکن فروخت. آنها فضای استودیو را گسترش دادند تا یک گزینه مناسب برای تولیدات بین المللی بشود.

امروزه استودیو بابلسبرگ لوکیشن تولیدات بین المللی است و از طریق اجاره استودیوها و ساختمان ها بیشترین درآمد را دارد و به مشتریان خارجی سرویس می دهد. همینطور مدیران این استودیو در زمینه تهیه فیلم نیز در صنعت سینما مشارکت دارند.

«اطلس ابر» ساخته واچوفسکی ها یکی از آخرین فیلم هایی بود که توسط مدیران بابلسبرگ با بودجه ۱۰۰ میلیون یورویی – یکی از گران ترین فیلم های تولید شده در آلمان- مورد سرمایه گذاری قرار گرفت که تام هنکس و هال بری در آن نقش آفرینی می کردند. «اطلس ابر» برگرفته از کتاب پرفروش دیوید میچل بود.

همینطور مدیران بابلسبرگ در «لعنتی های بی آبرو» سرمایه گذاری کردند. «والکری ها» با بازی تام کروز، «نویسنده پشت پرده» ساخته رومن پولانسکی از دیگر تولیداتی هستند که در بابلسبرگ فیلمبرداری و تهیه شده اند. مدیران استودیو در تهیه فیلم های «هتل بزرگ بوداپست» ساخته وس اندرسن، «صداها» ساخته مرجان ساتراپی شراکت داشتند و «پل جاسوس ها» ساخته استیون اسپیلبرگ از جدیدترین پروژه های مهمی هستند که در این استودیو فیلمبرداری شد.

چارلی وبکن مدیر استودیو بابلسبرگ می‌گوید: بابلسبرگ تنها مرکزی در آلمان شرقی بود که سنت فیلم های قدیمی را حفظ کرد و برای ما اهمیت زیادی داشت.

ایکه وولف سخنگوی استودیوهای بابلسبرگ می گوید: برای فیلمسازان و کارگردان های هالیوودی بابلسبرگ مکانی جادویی است. وقتی کوئنتین تارانتینو برای اولین بار اینجا آمد می خواست همه جا را بازدید کند. روی دیوارها دست می کشید. نمی توانست باور کند در بابلسبرگ است.

تارانتینو سکانس های جنگ جهانی دوم «لعنتی های بی آبرو» (۲۰۰۹) را در اینجا فیلمبرداری کرد. سال ۲۰۱۲ به مناسبت صدسالگی استودیو بابلسبرگ جشنواره بین المللی فیلم برلین بخش «تولدت مبارک بابلسبرگ» را به برنامه های جشنواره اضافه کرد و یک فیلم از هر دهه از تاریخ سینما که در آنجا فیلمبرداری شده بود، به نمایش گذاشت.

7

روزهای از دست رفته شکوه

اگرچه فیلمبرداری پروژه های بین المللی در استودیو بیشتر هزینه های مالی این محل را تامین می کند اما وبکن می گوید که روزهای شکوه و تاثیرگذاری  استودیو از دست رفته است.

او اشاره می‌کند: ما مانند دوران قدیم و زمان جمهوری وایمار مالک فیلم ها نیستیم و پخش فیلم نداریم. گاهی اوقات همراه کشورهای دیگر تولید مشترک می سازیم اما امروز مالک عمده فیلم ها، تهیه کنندگان مستقل یا کمپانی های بزرگ هستند. زمانه عوض شده است.

امروزه بیشتر توجه استودیو بابلسبرگ به فیلم های سه بعدی و فیلمبرداری سکانس های مقابل پرده سبز است که بازیگران مقابل پرده سبزی نقش آفرینی می کنند و پس‌زمینه صحنه با جلوه های کامپیوتری ساخته می‌شود. به عنوان مثال دو فیلم از محصولات استودیو بابلسبرگ «هانسل و گرتل» و «اطلس ابر» بیشترین استفاده از این ترفند را داشتند.

وبکن عقیده دارد که توجه به تکنولوژی های جدید استودیو را وارد مرحله جدیدی می کند.

استودیو بابلسبرگ هر سال باید میزبان دو یا سه تولید بزرگ باشد تا هزینه های این محل قدیمی تامین شود. با توجه به بودجه محدود فیلم های آلمانی که تنها هشت درصد از بازار جهانی به فیلم های آلمانی تعلق دارد، بیشتر پروژها باید تولیدات بین المللی باشند.

پرفسور گرترود کخ استاد تاریخ سینما در فری یونیورسیتی شهر برلین عقیده دارد: در سال های حکومت وایمار، بابلسبرگ مرکز کلیدی تولید فیلم های بین المللی بود و صنعت سینما یکی از نخستین کسب و کار جهانی به شمار می رفت.

4

مروری بر نقاط عطف تاریخی

در دوران اوج سال های ۱۹۲۰ استودیو بابلسبرگ در تاریخ سینما نقطه عطفی به جا گذاشت آنهم فیلمبرداری «آخرین مرد» فردریش ویلهلم بود. مورنائو دوربین را از جایش برداشت و حرکت داد. او اولین کارگردانی بود که دست به این کار زد. یکی از نخستین راه حل های خلاقانه مورنائو قرار دادن دوربین روی دوچرخه و حرکت دادنش بود همینطور آویزان کردن دوربین از سقف و قرار دادن آن در یک سبد. این رویکرد نو هالیوود را تحت تاثیر قرار داد و آنها گروهی از فیلمبردارهای خود را به بابلسبرگ فرستادند تا از نزدیک با دستاوردهای مورنائو آشنا شوند.

در دوران رایش سوم شهرت بابلسبرگ برای تولید فیلم های تبلیغاتی برای آلمان نازی عالم گیر شد، اما خیلی زود این استودیو از نقشه جهان سینما حذف شد.

پرفسور کخ می گوید: یک شبه پروژه های تجربی از بابلسبرگ رخت بربستند؛ کارگردان ها و بازیگران مهم ناپدید شدند. استودیو هرگز نتوانست موقعیت دوران پیش از آلمان نازی را بدست آورد. پس از اتحاد دو آلمان، تلاش هایی صورت پذیرفت، اما هنوز در حال تلاشیم.

پس از روی کار آمدن هیتلر  در سال ۱۹۳۳ او سینما را ابزاری برای رساندن پیام های مهم خود به دنیا می دید. در دوران جنگ جهانی دوم فیلم های زیادی بر ضد یهودیان در بابلسبرگ تولید شد.

به عنوان مثال برای فیلم «زندگی ادامه دارد» ساخته ولفگانگ لیبن ینر آنها فضای شهری دوران جنگ را در استودیو بابلسبرگ بازسازی کردند.

سال ۲۰۰۷  مدیران استودیو بابلسبرگ با جوئل سیلور تهیه کننده کهنه کار هالیوود قرارداد بستند تا فیلمبرداری فیلم های کمپانی دارک کستل پروداکشنز در بابلسبرگ انجام شود.

گزارش از ارغوان اشتری

منبع: مهر

محمد حسین قلی‌پور

نويسنده سينمايى موسس و سردبير "اى من" موسس و سردبير سايت "Filmovies"

نوشته های مشابه

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد.

نوزده − پنج =

دکمه بازگشت به بالا