جشنواره سی و پنجمسینمای ایراننقد فیلم

نقد فیلم مادری

فیلم مادری

کهنگی تا بی نهایت

عوامل فیلم

نویسنده و کارگردان: رقیه توکلی

بازیگران: هانیه توسلی، نازنین بیاتی، مریم بوبانی و هومن سیدی

خلاصه داستان

داستان ” مادری ” درباره  زندگی دو خواهر است که با یکدیگر در شهر یزد زندگی می‌کنند. نگار جدا از همسرش زندگی می کند و نوا در حسرت زندگی مشترکی مانند خواهرش روزگار می گذارند. نگار قصد دارد برای برپایی نمایشگاه نقاشی به همراه استادش از کشور خارج شود. اتفاقی که همه را علیه او می شوراند.

نقد فیلم مادری

” مادری ” اولین ساخته رقیه توکلی است که به یمن بهره گیری از عوامل فنی متخصص و با تجربه از اشکالات فنی شاخص مصون مانده است . از میان این عوامل حضور هایده صفی یاری به عنوان تدوینگر اثر ، بیش از سایرین به یاری فیلم آمده است. بی شک بدون حضور ایشان ” مادری ” به فیلمی تبدیل می شد که مخاطبان پس از تماشای یک سوم ابتدایی آن از سر کسالت و ملال سالن سینما را ترک می کردند. تدوین ریزبافت و مهندسی خانم صفی یاری فیلم را برای مخاطب قابل تحمل کرده است. فقط قابل تحمل.

بستر اصلی داستان آن قدر کم اتفاق و کم کشش است که مخاطب رغبتی به پیگیری آن ندارد و به همین دلیل روایت های دیگری به فیلم الصاق می شود که نه نقش خرده روایت دارند و نه در پیشرد داستان اصلی فیلم نقشی ایفا می کنند. “مادری” در تمام مدت میان فضای این داستان ها سردرگم است. ماجرای نوا و کاوه ارتباطی به تم اصلی داستان ندارد و خود می تواند موضوع فیلم دیگری باشد . اما بر اساس آن شخصیت های کاوه و مریم شکل گرفته اند که ارتباط آن با پیرنگ اثر نا معلوم است. “مادری” قربانی نگاه صرفا زنانه کارگردان شده است. توکلی قصد دارد با نمایش بی پرده حسرت ها و حسادت های میان زنان نسبت به داشته ها و نداشته های شان، حلقه مفقوده زندگی مادرگونه آنان را به رخشان بکشد غافل از این که فیلم ایشان تنها تداعی کننده تم خیانتی است که این بار زنان در انجام آن محق جلوه می دهد.

زنانگی و نگاه تک بعدی به دنیا از سر و روی “مادری” می بارد. زنانگی نه به معنای خوب کلمه. بلکه به معنای حذف نیمی از جامعه.

زنانگی و نگاه تک بعدی به دنیا از سر و روی ” مادری ” می بارد. زنانگی نه به معنای خوب کلمه. بلکه به معنای حذف نیمی از جامعه. جامعه ای که به هر حال متشکل از مردان و زنان است. در فیلم “مادری” مانند سایر آثاری که نیم نگاهی به مباحث فمینیستی دارند هیچ مرد قابل اتکا یا معقولی دیده نمی شود . چنان که گویی خداوند موجودی بی خاصیت تر از آن ها نیافریده است. هیچ یک از مرد ها توانایی انجام کار درست را ندارند و همه آن ها مانعی برای شکوفایی جنس زن هستند. این مسئله در رفتارهای سعید، پسر همسایه، کاوه و حتی استاد نگار- که از نگاه فیلم بهترین مرد فیلم است- دیده می شود. مردها در مادری تنها شبحی هستند که در یا آن سوی در ایستاده اند، یا پشت رل نظاره گر بیانات شخصیت های محبوب فیلمساز هستند و یا برای رفتارهای خود چشم به دهان همسرانشان دوخته اند . در نگاه فیلمساز تنها بانوان پیشبرنده اتفاقات شاخص زندگی هستند.

دغدغه های کهنه و مقایسات بدوی خانم توکلی سال هاست از مباحث اصلی کارگردان هایی مانند خانم میلانی هم کنار گذاشته شده، اما ایشان که خیلی دیر به به قافله معترضین رسیده اند، در “مادری” قضای وظیفه خود را به جا آورده اند و برای تمام مکاتب فکری مرتبط، دستی به توافق تکان داده اند. این مسئله فیلم را تبدیل به بیانیه ای تصویری کرده است که به شدت وامدار کنایات فرامتنی اش است.

اثر در فرم خود آن قدر معمولی عمل کرده است که درباره هیچ چیز آن نمی شود چیزی نوشت. نه بازی قابل توجهی در فیلم وجود دارد، نه تصاویر و قاب های بدیعی و نه هیچ چیز دیگر. تنها ابتکار خانم توکلی طرح موضوعات اینچنینی برای سنتی ترین شهر ایران است که از وزن کافی برای ابداعات یک فیلم اولی برخوردار نیست. زمانی که برای اولین اثر ایده نویی وجود ندارد عاقبت مسیر کاری فیلمساز روشن است. امید است خانم توکلی در ادامه راه فیلمسازی خود با الگو برداری از کارگردانان زن خوش فکر سینمای ایران و به یاری پژوهش های بیشتر، با دغدغه هایی به روز تری پا به عرصه فیلمسازی بگذارند.

این نقد فیلم بر اساس نسخه نمایش داده شده در سی و پنجمین جشنواره فیلم فجر نوشته شده است.

امتیاز کاربران: 3.1 ( 5 رای)

محمد حسین قلی‌پور

نويسنده سينمايى موسس و سردبير "اى من" موسس و سردبير سايت "Filmovies"

نوشته های مشابه

10 دیدگاه

  1. هیچ چیز جز تشویق بی مسیولیتی آن هم در مقابل فرزند دیده نمیشه
    بد جلوه دادن افراد چادری هم که پر واثح بود
    تشویق طلاق و از بین بردن قبح این کار

  2. به نظر من هم فیلم تمیز و خوبی بود. اصلا هم مردستیز نبود. به نظر میاد جناب منتقد، خصومت شخصی با خانم توکلی (کارگردان) داره. یا شاید هم کلا منتقد محترم، زن ستیز تشریف داره.

  3. بنظرم فیلم خوبی بود .یه فیلم زنانه که به دل آدم میشینه .مخصوصا فضا سازی و لوکیشن ها که من به شخصه مخاستم چن بار ببینم فیلمو.این نقدتون هم انگار خیلی مغرضانس.

  4. بنظرمن این فیلم دچارچندگانگیه بیش ازحد بود..و نمیتوانست مخاطب را در یک خط مشی مشخص نگه دارد..و مدامن ازاین شاخه ب ان شاخه میشد..بیشتر شبیه به یک تعریف زندگی چند شخصیت نه چندان واقعی بود و کاملن بی رحمانه گاها از شخصیت مادر ان بچه ک در صدد طلاق است میگفت ک خیلی عجیب بنظرمیرسید ک مادری ایرانی این چنین باشد..و درنهایت ب هیچ وجه کارگردان برای هدفی معین فیلم را نساخته بود و فقط یک فیلم دوره همی و خیلی کم ارزش بود..

  5. سلام
    البته با اجازه از اساتید فن و سینما بنده کمترین نظر شخصی خودم رو میگم
    فیلم بخشی از مصائب زنان جامعه در شکل ها. سناریو های مختلف رو خواست و به تصویر کشید اما هیچ نتیجه ی قابل لمس رو به مخاطب هاش نمی رسونه
    شخصا از این غم نامه های ایرانی بیذار شدم چون همه این ناهنجاریها رو در جامعه می بینیم
    رسالت فیلم و عوامل در به تصویر کشیدن نا گفته ها, حلقه های گمشده، آسیب ها و … است که در این فیلم برای مخاطب گنگ، نامفهوم و کهنه بنظر می رسه
    با این تفاصیر باز می خواستم از عوامل فیلم تشکر ویژه بکنم که در این بازار داغ فیلم های تجاری سعی در به تصویر کشیدن معضلات جامعه مدرن داشت
    به نظرات دوستان دیگه کاملا احترام میذارم ببخشید اگر نظر شخصی من با سلیقه شما متفاوت بود

  6. فیلم خوبی بود ولی نقص هایی هم داشت روند کند داستان یه جاهایی حوصله سر بر می شد ولی اون قدر ها بد نبود که منتقد گفتند
    .خانم توسلی نباید این نقش و بازی می کرد

  7. یک نکته که بهش کم توجه شد از دیدگاه بینندگان این بود که فیلم میخواست بگه با حرف زدن و مهربونی کردن سبک زندگی خیلی تغییر میکنه مشکل افراد فیلم با هم حرف نزدن یا هم بود …

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد.

16 − 13 =

دکمه بازگشت به بالا