عوامل فیلم
کارگردان LION :ا Garth Davis
بازیگران : Dev Patel, Nicole Kidman, Rooney Mara
خلاصه فیلم
شیر داستان درگیری درونی پسری هندی است که در کودکی خانواده و وطن خود را از دست داده و خانواده استرالیایی سرپرستی او را به عهده گرفته است اما زندگی او به یاد فقر خانواده خود و چشم انتظاری آنها از زمان گم شدنش، هر روز تلخ تر میشود و تلاش های او برای یافتن خانواده اش کم اثر است تا اینکه به کمک گوگل ارس و ممارست فراوان خانواده خود را می یابد و به هند سفر می کند.
نقد فیلم LION
همواره در مواجهه با تولیدات هالیوود و جشن بزرگ آکادمی و اعطای شاید والامرتبه ترین جایزه سینمایی جهان یعنی اسکار ،دو رویکرد و ذهنیت متفاوت وجود دارد. دسته ای آن را جانب دارانه و گاه گاه سیاسی میشمارند و معتقدند این جایزه نیز مانند جوایز اروپایی جانبدارانه و حداقل در راستای سیاست های تعیین شده مدریت جهانی امریکایی ها داده می شود و نمونه های مختلفی از جمله فیلم آرگو ،جدایی و … را از نمونه های متاخر آن نام می برند و جشن آکادمی را همان جشنواره های خارجی منتها با مکر و حیله گری همیشگی امریکایی می دانند و در مقابل این نظر، دسته ای نیز با درنظر گرفتن روند اعطای اسکار و رای گیری از تعداد زیادی از اعضای آکادمی و اصولا روند متفاوت این جشن چه در انتخاب آثار و صرفا با وجود نمایش گسترده و اکران فیلم و چه در نوع انتخاب برگزیدگان به شیوه ذکر شده معتقدند یک سیاست تعیین شده خاص دستوری در راستای اعمال نظر یک امر غیر هنری درکار نیست اما ممکن است فضای حاکم بر جامعه هنری جهانی نتایجی داشته باشد که از آن یک نتیجه صرفا هنری گلخانه ای بیرون نیاید. در این بین همواره نگارنده مطلب به نتیجه خاصی در این موضوع نرسیده اما به نظر میرسد اصولا نظر اول کاملا مردود است اما نظر دوم با تمام منطقی بودن در بعضی موارد جای بسی مناقشه دارد که یکی از آنها همین فیلم شیر است.
فیلمی که در چند قسمت اصلی نامزد دریافت اسکار بوده و درواقع یکی از فیلم های شاخص این سال از منظر آکادمی به حساب می آید اما آیا به واقع فیلم این مایه و توان را دارد یا خیر !؟
شیر بی کم و کاست یک نمونه تیپیکال از تمام المان هایی است که ما در ذهن خود از یک فیلم هندی داریم. از فرزندی که خانواده اش را گم کرده و پس از چندین سال به دنبال آنها میگردد ، گرفته تا عشق و عاشقی و رقص خیابانی و آهنگ هندی و مهمونی بازی و حتی اتفاقات خارق العاده ( سکانس پیدا کردن شانسی خانه از روی نقشه به طور کاملا تصادفی ) همه و همه به شیوه ای متفاوت و رقیق شده در فیلم وجود دارد اما این فیلم هندی را یک غیر هندی ساخته و شاید دلیل عدم موفقیت فیلم های هندی در چنین جشنواره هایی نیز همین باشد که سازندگان آنها خودی نیستند. البته احتمالا در امپراطوری بالیوود برعکس فیلمسازان وطنی ما ،مرغ همسایه غاز نیست و احتمالا فیلمسازان هندی برای زرق و برق غربی ،سر و دست نمی شکنند و الا بعید نبود فیلم های هندی مجال نفس کشیدن را برای دریافت اسکار خارجی زبان به احدی ندهند._ البته از منظر نگارنده مطلب در اینجا شاید فیلم سازان وطنی هم آنقدر مقصر نباشند بلکه تقصیر ها بر گردن زرق و برق هاست. زرق و برقی که اصالت را از زیبایی و سپیدی و امید و سرزنده بودن در سینمای ما گرفته است. زیبایی و سپیدی و فری که سال های سال است از سینما رخت بربسته و صرفا به کثیفی ها و پلیدی ها روی آورده است. چیزی که هندی ها آن را بیش از همه در جهان دارند اما آن سینمایشان است و هنر و زیبایی و فر و سپیدی ای که شاید ایران از دیرباز از همه بیشتر آن را داشته اما این سینمایش است._
به هرحال LION ،فیلمی است که در داستان خود هیچ امتیازی فراتر از یک فیلم هندی تیپیکال با تمام المان هایش از خود به نمایش نمی گذارد اما در روایت بدون شک شیوه ای متفاوت دارد و سعی در روایت با یک زبان عمومی را برای فهم تمام مردم جهان در پیش گرفته است. البته فیلم در روایت نیز به نوعی وامدار سبک فیلم هایی است که ما قبلا نمونه هایی از آنها دیدیم. اگر فیلم را به دو قسمت دوران کودکی سارو ( یا شرو به معنای شیر و اسم فیلم) و دوران جوانی سارو ( با بازی Dev Patel) تقسیم کنیم که عملا فیلم چیزی به غیر ازینها و گاهی فلش بک های آنها نیست به جرعت می توان گفت که قسمت اول فیلم به شدت ما را به یاد میلیون زاغه نشین می اندازد و قسمت دوم LION و درگیری درونی سارو و تلاشش برای یافتن خانه و خانواده اش ما را به یاد کثیری از فیلم های از این دست می اندازد که شاید به علت مدل فیلم برداری و نماهای زیاد از طبیعت بتوان آن را با فیلم هایی مثل دریای درون و یا درخت زندگی بی شباهت ندانست.
باز هم اگر در داستان به دو قسمتی بودن LION معتقد شویم خواهیم دید در قسمت اول تعلیق داستان بر چگونگی رشد سارو و همچنین گم شدن و پیدا نکردن خانواده اش و سپس یتیم خانه و سپردنش به خانواده دیگر بود که عملا با دانستن موضوع فیلم که خیلی اتفاق محتملی نیز میتواند باشد عملا تعلیق قسمت اول را از دست میدهیم و در قسمت دوم فیلم تعلیق داستان فیلم اساسا بر درگیری درونی سارو و یافتن خانواده اش بنا نهاده شده و مشخصا سعی میشود با پیشرفت داستان، بحران درونی سارو منجر به نمودهای بیرونی شود که از جمله ی آنها می توان به به هم خوردن رابطه اش با نامزدش یا دوستش ( با بازی Rooney Mara ) و به هم ریختن زندگی و ترک شغلش و رابطه اش با خانواده اش شود که این مسائل نیز بسیار سطحی و به دور از بحران است و عملا کششی بر مبنای تعلیق محسوب نمیشود. بنابراین ما با یک فیلم بی تعلیق و کند و نه چندان جذاب روبرو هستیم که در هر تکه اش سعی شده که نقطه عطف و قله هم وجود داشته باشد اما اصولا همه ی اینها در LION نسبی و رقیق شده است و مایه داستانی ناچیز فیلم تمام بار فیلم را بر دوش کارگردان گذاشته تا یک کارگردان خلاق با توجه به جزئیات بتواند از این مایه ی اندک داستانی یک فضای درونی را بیرون بکشد. از این جهت این فیلم را با فیلم های مذکور مقایسه کردیم.
کارگردانی درخشان ترین قسمت LION است چرا که کارگردان اثر تمام سعی خود برای تبدیل یک داستان ساده به یک اثر قابل تحمل را انجام داده و تا حد زیادی نیز موفق بوده است. فیلم تا حد بسیار زیادی از صحنه های طبیعی بهره میبرد و گاه و بیگاه به سراغ بیشه زار و مردم و بازار و کوچه و آسمان و زمین می رود.
کارگردانی اما درخشان ترین قسمت LION است چرا که کارگردان اثر تمام سعی خود برای تبدیل یک داستان ساده به یک اثر قابل تحمل را انجام داده و تا حد زیادی نیز موفق بوده است. فیلم تا حد بسیار زیادی از صحنه های طبیعی بهره میبرد و گاه و بیگاه به سراغ بیشه زار و مردم و بازار و کوچه و آسمان و زمین می رود. پلان های مختلف بی کلام از سارو در شهر و ساحل و کوه و دشت میگیرد و سعی میکند همه ی اینها را برای نشان دادن بحران های پیش روی سارو چه در هند و کلکته و چه در استرالیا به نمایش بکشد. اما بدون شک این تمام ظرفیت یک فیلم برای تصاویر غیر داستانی است تا جاییکه بیننده حتی با وجود سرعت تصاویر و پلان های طبیعت فیلم گاهی از خود می پرسد دلیل این پلان های دمی چند، چیست ؟! اما لذت دیدن تصاویر زیبا و جذاب همراه با موزیک بسیار زیبا و همچنین مدیریت و کارگردانی آنها با پلان هایی که شخصیت های LION در آن حضور دارند و از این دست کارها ،نقطه قوت فیلم و حس گیرای آن است. و در این مورد به اعضای آکادمی حق می دهم که در چنین فیلمی این نقاط در کنار بازی بسیار عالی Nicole Kidman به نظرشان بیاید اما نکته ای که وجود دارد این است که فیلمی چنین متوسط از همه نظر حتی اگر نقاط پررنگ تری هم داشته باشد ، باز هم نمیتواند تا این حد مورد استقبال قرار گیرد. دلیل این مدعا چند مثال ساده در LION است و آن اینکه مثلا Dev Patel با توجه به بازی خوب هم نتوانسته است از پس نقش خود و ایجاد بحران درونی سارو حتی با کمک موزیک و تصاویر و کارگردانی بر بیاید.
به شخصه با LION ارتباط آنچنانی برقرار نکردم و ترجیح می دادم داستان همچنان در هند ادامه پیدا میکرد و یک فیلم هندی می شد تا اینکه در استرالیا و با یک دختر استرالیایی رقص خیابانی هندی را به شکل رقیق شده تماشا کنم و یا پروسه یافتن خانواده یک کودک گم شده هندی را در استرالیا دنبال کنم و با یک صحنه تخیلی گوگل ارسی و یا حتی بی دغدغه بودن یک فرد در تمام دوران کودکی تا جوانی اش و به یک باره و صرفا با دیدن یک زولبیای هندی و یک حرف کاملا معمولی از مسافت شناسی یک مسیر به فکر خانواده افتادنش را به فال نیک بگیرم.
شیر با تمام لحظات شیرین و جذابش در هند از کودکی سارو با برادر و مادرش و دیدار مجددشان و بدون شک بهترین سکانس LION یعنی سکانس پایانی و جمع شدن تمام اهالی روستا و نمایش مهر و محبت زیبایی های جهان و تمام پلان های زیبایش و موزیک دلپذیرش و حتی موزیک زیبای تیتزاژ سیا با ظرافت خاص صدایش فیلم چندان دلپذیر و قابل فهم و پرکششی برای من نیست.
جدای از روند LION اما قرار دادن تصاویر واقعی داستان گم شدن شرو و بازگشت او به خانواده اش بسیار جذاب و هیجان انگیز بود و اینکه این فیلم به نوعی میخواهد پای خود را از یک فیلم فراتر بگذارد و خود را به یک حرکت دغدغه مند اجتماعی در ابعاد جهانی تبدیل کند بسیار جاه طلبانه و هیجان انگیز است و مایلم در این نوشته حتی اگر شما فیلم را ندیدید و یا پس از اتمام آن به سایت فیلم سر نزدید شما را دعوت کنم تا حداقل یک بار از سایت خوب این فیلم بازدید کنید تا ببینید می شود از یک فیلم و سایتش جز برای فروختن گردنبند شخصیت اصلی و یا یک تیتراژ دوباره فیلم استفاده کرد. http://lionmovie.com/
در پایان به نظر میرسد فیلم شیر بسیار فراتر از لیاقت ها و توانایی هایش دیده شد و راجع به آن گفتگو شد اما به واقع نقاط درخشانی نیز از خود به نمایش گذاشت که بتواند داعیه یک فیلم متوسط برای دنبال کردن و اهمیت دادن به یک دغدغه انسانی را داشته باشد.
برای مطالعه نقد فیلم های سینمای جهان روی لینک کلیک کنید.
